Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), bu yıl şirketin karada yaptığı sondaj faaliyetlerinde bu yıl 150 sondaj gerçekleştirdi. 2023 yılında ise 207 sondaj gerçekleştirilecek.
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Genel Müdürü Bilgin, karadaki sondaj faaliyetlerine ilişkin, "Türkiye Petrolleri, bu yıl 150 sondaj yapacak. 2022 yılı, karada gelmiş geçmiş en çok sondaj gerçekleştirilen yıl olacak. 2023 yılında 207 sondaj planlandı. Bunun 134'ü arama kuyusu, 73'ü üretim sahalarının geliştirilmesine yönelik olacak. Dolayısıyla daha çok arayacağız, daha çok üretmenin başka bir yolu yok" diye konuştu.
Türkiye'nin karada ve denizde gaz ve petrol aramaları hız kesmeden sürüyor. Son olarak Gaziantep ve Şırnak'tan sonra bir petrol arama haberi de Siirt'ten geldi. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Şirvan ilçesinde Şirvan-2 adlı bir sondaj kuyusu açarak petrol arayacak. TPAO Batman Bölge Müdürlüğü tarafından Siirt’in Şirvan ilçesinde X. Bölge ARITPOKL48-D ruhsat numaralı sahada, Şirvan-2 tespit kuyusunda petrol aranacak. Döner sondaj tekniği kullanılacak sondaj çalışması çerçevesinde üretim değil, sadece tespit yapılacak. Şırnak'ta Gabar Dağı'nın terörden alındırılmasının ardından yapılan aramalarda adeta petrol fışkırdı. Bölgede açılan 14 kuyudan günde ortalama 5 bin varil petrol çıkarılıyor. Adını şehit bomba imha uzmanı Esma Çevik'ten alan bölgede 2019 yılında petrol arama çalışmaları başlatan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, 2020 yılında petrol buldu. Petrol sahasındaki 14 kuyuda çalışmalar devam ederken, ortalama günlük 5 bin varil petrol üretimi yapılıyor. Artan kuyu sayısı ile birlikte günlük üretimin 10 bin varilin üzerine çıkması bekleniyor. Eande Petroleum Ham Petrol ve Doğal Gaz Arama Üretim Ltd Şti'ye de Gaziantep il sınırları içinde kalan bir saha için petrol arama ruhsatı verildi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün Petrol Hakkına Müteallik Kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, Eande Petroleum Ham petrol ve Doğalgaz Arama Üretim Ltd Şti'nin, Gaziantep il sınırları içinde kalan 61 bin 679 hektar yüz ölçümüne sahip sahası için 5 yıl süre ile petrol arama ruhsatı verilmesi kararlaştırıldı. TPAO tarafından 2021 yılında 112 kuyunun sondajını tamamlandı. 2022 yılında ise 150 kuyunun sondajının tamamlanmasını hedefleniyor. Çukurova petrol sahasında rezerv değeri yaklaşık 800 milyon dolar olan petrol keşfi bu yıl gerçekleştirildi. Bölgedeki üretilebilir petrol rezervinin yaklaşık 8 milyon varil olduğu tahmin ediliyor. Bunun yanı sıra Şırnak-Şehit Esma Çevik petrol sahası şu ana kadar 2022 yılında dünyada yapılmış en büyük ilk 10 keşif arasında yer alarak dikkat çekiyor. TPAO, son yıllarda hem karada hem de denizde arama çalışmalarına ağırlık vererek, sadece 5 sene önce günlük 37 bin varil olan yurt içi hidrokarbon üretimini bugün itibarıyla 65 bin varil seviyelerine taşıdı. Ayrıca kara alanlarında yapılan çalışmalarda son 3 yılda toplam 223 milyon varil petrol eş değeri yeni rezerv bulundu. Ayrıca 223 milyon varillik petrol keşfi, Türkiye’nin 225 günlük tüketimini de karşılayabiliyor. 2023'ün ilk çeyreği itibariyle Bakü-Tiflis-Ceyhan hattından taşınan petrol miktarının günlük 600 bin varilden 1 milyon varile çıkarılması hedefleniyor.
Türkiye’nin petrol arayışı esasında yeni bir süreç değil. Son yıllarda gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının (TPAO) adı sıkça duyulsa da Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünden elde edilen verilere göre 1934’te başlatılan arama ve keşif çalışmaları ile 1955 yılına dek toplam 95 petrol kuyusu açılmış [1]. 1954 yılında TPAO’nun kurulmasıyla birlikte Türkiye, ulusal petrol şirketi aracılığıyla da bu alanda faaliyet göstermeye başlamıştır. Yaklaşık 30 yıl kadar petrol arama, sondaj, üretim, rafineri, taşıma ve pazarlama alanlarında faaliyet gösteren kurum rafineri, taşıma ve pazarlama çalışmalarının farklı kurumlara devredilmesiyle 1983’ten bu yana faaliyetlerini yalnızca arama, sondaj ve üretim alanlarında sürdürüyor. Uzunca bir süredir hem TPAO hem de özel şirketler tarafından gerçekleştirilen petrol üretiminin tüketime oranı ilk yıllarda görece başarılı bir performans sergilemiştir. Ancak nüfus artışı, sanayileşme ve ekonomik büyüme gibi etkenlerle tüketimin artması bu oranda bir gerilemeye neden olmuştur. Bu durum da petrol arzında ithalata bağımlılığın artmasına yol açmıştır. 2017'de ilan edilen Milli Enerji ve Maden Politikası ile yerli ve milli enerji kaynaklarından yararlanma oranlarının artırılması hedefi ortaya konulmuş ve ulusal endüstrinin güçlendirilmesine yönelik çalışmalara ağırlık verilmiştir. Bu tarihten itibaren hem deniz yetki alanlarında hem de karalarda petrol ve doğal gaz keşiflerine yönelik sismik arama ve sondaj çalışmaları hızlanmıştır. 2017'de satın alınan ilk derin deniz sondaj gemisi Fatih, takip eden yıllarda TPAO filosuna katılan Yavuz, Kanuni ve Abdülhamid Han sondaj gemileri, yerli ve milli imkanlarla üretilen Koca Yusuf Sondaj Kulesi bunun en somut örnekleri arasında gösterilebilir. Gabar’da keşfedilen petrol rezervi net 150 milyon varil büyüklüğünde. Ekonomik değeri ise mevcut petrol fiyatları göz önünde bulundurulduğunda 12 milyar dolardan fazla. Saha, 150 milyon varillik rezervi ile dünyada 2022 yılında karalarda keşfedilen en büyük 10 petrol sahası arasında yer alıyor. Türkiye’de petrol tüketimi yaklaşık 950 bin varil/gün, üretim ise 65 bin varil civarında. Yalnızca bu sahadan yapılacak üretim ile 1 yılın yarısında tüketimin karşılanabileceği düşünülebilir. Ancak hiçbir zaman yalnızca tek bir sahaya bağlı kalınmadığını ve açılan kuyu sayısı ile üretilen petrol miktarının petrol fiyatlarıyla doğrudan ilgili olduğu da unutulmamalı. Fiyatlar anormal düzeyde arttığında veya azaldığında maliyetler de değişeceğinden, açılan kuyu sayılarında ve üretimde artış ya da azalış gerçekleşir. Burada Türkiye için asıl önemli olan, yeni sahanın üretimi artırma konusunda elini güçlendirmesidir. Dahası, rezerv keşfinin Gabar gibi uzunca bir süre terör ile anılmış bir bölgede petrol endüstrisi alanında istihdam olanağı yaratması oldukça önemlidir. Bu tarz keşiflerin gerçekleştirilmesi ve artması bir yandan istihdama pozitif katkı sağlarken diğer yandan yerli ve milli bilgi birikiminin artmasına da vesile olmaktadır. Bu sayede ulusal petrol şirketi TPAO’nun yalnızca ülke içinde değil, yurt dışındaki operasyonlarının da artması şaşırtıcı olmayacaktır. Yalnızca 2022 yılında Libya, Cezayir ve Malezya’nın da aralarında bulunduğu ülkelerle imzalanan iş birliği anlaşmaları TPAO’nun başarılarının kanıtı niteliğindedir. Gabar Dağı’nda 2020'de başlatılan sismik araştırma faaliyetleri, bölgede bulgulara rastlanmasının ardından sondaj çalışmalarını beraberinde getirmişti. 2021'in ikinci yarısında ilk petrol kuyusu üretime alınmış ve sondaj çalışmaları hızlandırılmıştı. Keşfedilen petrol sahasında şu anda 5 kuyudan günlük 5 bin varilden fazla yüksek kalitede petrol üretimi gerçekleştiriliyor. Yakın zamanda iki üretim kuyusunun daha açılmasıyla üretimin günlük 10 bin varile çıkarılması planlanıyor. Ayrıca bölgede, Gabar başta olmak üzere Cudi ve Kato gibi Şırnak’ın çeşitli noktalarında arama ve sondaj faaliyetleri sürüyor. 2023’te bölgede günde 25 bin varile yakın petrol üretmek hedefleniyor. Geçtiğimiz aylarda Adana’da da yüksek kalitede yaklaşık 10 milyon varillik petrol rezervi keşfedilmişti. Yine bu sahada da açılan 2 kuyu ile üretim çalışmaları başladı. Yakın zamanda burada da 10 kuyu ile günlük 1000 varilden fazla petrol üretilmesi planlanıyor. Bu ve benzeri keşifler sayesinde 2000 yılında 40 bin varil/gün olan petrol üretimi 2021'de günlük 65 bin varilin üzerine çıkmıştı. 2022 sonunda bu miktarın daha da artacağı öngörülüyor. 2023 yılında ise günlük petrol üretiminin 100 bin varile çıkarılması hedefleniyor. Bu sayede Türkiye’nin petrol tüketiminin yüzde 10’undan fazlasının kendi üretimi ile karşılanması hedefleniyor. Ancak keşiflerin burada nihayete erdiğini de düşünmemek gerekir, deniz yetki alanlarında olduğu gibi karalarda da petrol ve doğal gaz sismik arama ve sondaj çalışmaları devam ediyor. Milli Enerji ve Maden Politikası ve Milli Teknoloji Hamlesi kapsamında yerli ve milli enerji kaynaklarından yerli ve milli imkanlarla yararlanma çalışmalarının önümüzdeki yıllarda da kararlılıkla sürdürülmesi bekleniyor.
